فروشنده ملکی را طی یک قولنامه عادی به خریدار فروخته و مقداری از ثمن معامله را در زمان انعقاد قرارداد دریافت داشته و زمانی را جهت تنظیم سند رسمی به نام خریدار مشخص می کنند و باقیمانده مبلغ ثمن در این زمان دریافت می شود اما فروشنده گاهی از تنظیم سند سرباز زده و اینجاست که دعوای الزام به تنظیم سند رسمی مطرح می شود.

یکی از متداول ترین دعاوی ملکی در دادگستری دعوای الزام به تنظیم سند رسمی است که معمولاً در یک معامله خرید و فروش، در صورت عدم پایبندی فروشنده به انجام تعهد خود مبنی بر تنظیم سند رسمی به نام خریدار پیش می آید. اصولا دلیل آن بالا رفتن ارزش ملک در فاصله زمانی انجام معامله و تنظیم سند است و یا اینکه خریدار، توانایی پرداخت مابقی مبلغ مورد معامله را ندارد. در این نوشتار از مجله دلتا قصد داریم به بررسی تنظیم کردن سند رسمی بپردازیم.

دعوای الزام به تنظیم سند رسمی چیست؟

انتقال مالکیت یک ملک، می‌تواند از طریق دو نوع سند صورت پذیرد. سند عادی و سند رسمی. به موجب ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی، اسنادی که در اداره ثبت اسناد یا دفاتر رسمی اسناد رسمی  یا نزد سایر مأمورین رسمی در حدود صلاحیت آن‌ها بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند، رسمی است. در قوانین موضوعه ایران، اسناد رسمی دارای اعتبار بالاتری نسبت به اسناد عادی می‌باشند. نمی‌توان نسبت به آن‌ها ادعای انکار و تردید مطرح کرد و برای از اعتبار انداختن آن، باید جعلی بودن آن اثبات گردد یا آن که اثبات شود، سند دارای ویژگی‌های مذکور در ماده ۱۲۸۷ نمی‌باشد.

دادگاه چه اقداماتی را جهت الزام به تنظیم سند رسمی انجام می‌دهد؟

دادگاه برای آن که بر مبنای سند عادی، خوانده را به تنظیم سند رسمی ملزم نماید، ابتدا می‌بایست صحت تحقق انتقال مالکیت را احراز کند. از همین رو دادگاه اولاً احراز می‌نماید که خوانده مالک رسمی مال باشد. دوماً احراز می‌نماید که خوانده اهلیت فروش مال را داشته باشد. سوماً احراز می‌نماید که خواهان تعهدات مقرر در سند عادی را انجام داده است و پرداخت‌ها یا شروط قراردادی که بر عهده خواهان برای دریافت مالکیت ملک بوده است توسط وی انجام شده است. چهارم احراز می‌نماید که هزینه تنظیم سند رسمی چه میزان است و بر عهده کدام یک از طرفین است.

الزام به تنظیم سند خودرو

بعد از اینکه خریدار و فروشنده درباره خرید و فروش خودرو با هم به توافق رسیدند و بیع نامه ای را بین خود منعقد کردند، فروشنده ملزم است که خودرو را به نام خریدار سند بزند تا مالکیت به طور کامل به خریدار منتقل شود. انتقال سند وظیفه مالک یا فروشنده خودرو است و نمی تواند از انجام آن امتناع کند. گاهی پیش می‌آید که فروشنده از انجام این کار و انتقال سند خودرو خودداری می‌کند.

در این موارد خریدار می‌تواند اقدامات قانونی لازم را انجام دهد به این ترتیب که ابتدا از مالک بخواهد که به تعهد خود عمل کند و حتی می‌تواند برای ایشان اظهارنامه قضایی ارسال کند و طی آن قانونا مالک را دعوت به انتقال سند خودروکند. در صورتی که مالک همچنان از انتقال سند خودرو خودداری کرد، خریدار می‌تواند اقامه دعوی حقوقی الزام به تنظیم سند رسمی خودرو نماید تا دادگاه به موضوع انتقال سند رسیدگی کند.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی در این زمینه، الزام به تنظیم سند رسمی ملک را مطالعه کنید.