نکته‌ای که در طلاق از شوهر مفقودالاثر اهمیت دارد این است که قانون زمانی حکم طلاق را صادر می‌کند که مرد را فوت کرده اعلام کند. طبق قانون مدنی مواردی که مرد فوت شده به‌ حساب می‌آید مشخص شده است.

گاهی اوقات در زندگی شرایطی به وجود می‌آید که برای مدت زمان طولانی زن و شوهر از یکدیگر جدا زندگی می‌کنند. در واقع ممکن است به دلیل جنگ، سفر یا هر علت دیگری، مرد برای مدت‌ های طولانی ناپدید شود. در چنین شرایطی اگر چهار سال تمام از شوهر خبری نشود، زن این حق را دارد که تقاضای طلاق کند. اما اگر در صورت درخواست طلاق غیابی از طرف زن ، چه کسی باید حق و حقوق وی را بپردازد؟ در مجله دلتا به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

اعلام مفقودی همسر

روش‌های زیادی برای مفقودالاثر شدن وجود دارد به این دلیل به موجب قانون همین که مرد دیگر در دسترس نباشد و زن هیچ خبری از او نداشته باشد، مفقودالاثر به حساب می‌آید. شایان ذکر است که برای صدور حکم به مفقود‌الاثری یک نفر کافی است که مدتی طولانی از وی خبری نباشد، به این معنا که زن آدرس محلی که مرد رفته است را نداشته باشد و نتواند او را پیدا کند. البته اگر اطلاع داشته باشد که شوهر زنده است اما دیگر هیچ‌ گاه نزد وی باز نمی‌گردد، مرد را از حکم مفقود‌الاثری خارج می‌کند.

طلاق غیابی از طرف زن چگونه است ؟

در صورتی که غیبت شوهر باعث سختی و مشقت برای زن شده به طوریکه ادامه زندگی برای وی غیر قابل تحمل باشد، و ۴ سال از غیبت شوهر بگذرد زن می‌تواند تقاضای طلاق کند. شایان ذکر است در مواردی که زن دادخواست طلاق می‌دهد باید نشانی دقیق خوانده (مرد) را در دادخواست خود، ذکر کند. اما به فرض این که شوهر مفقود شده و اطلاعی از نشانی او نداشته باشد، زن موظف است دادخواست طلاق را به طرفیت خوانده مجهول ‌المکان به دادگاه ارائه ‌کند. یعنی در برگه دادخواست در ستون خوانده عبارت «مجهول المکان» را قید کرده و همچنین ابلاغ وقت دادرسی از طریق انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار را درخواست می‌کند.

 رسیدگی به این دادخواست رسیدگی غیابی و رأی صادره رأی غیابی محسوب می‌شود. در چنین مواردی دادگاه برای اجرای حکم غیابی از زن می‌خواهد که یک ضامن معتبر معرفی یا تأمین متناسب پرداخت کند. در خصوص صدور حکم طلاغ غیابی باید در نظر داشت که از شوهر مفقودالاثر نباید هیچ خبر یا اثری وجود داشته باشد، یعنی حتی زن اطلاع نداشته باشد که این فرد در قید حیات یا فوت کرده است.

البته در قانون، زمان معینی تعیین شده است که اگر در آن مدت زن هیچ اطلاعی از شوهر خود نداشته باشد، شوهر مفقودالاثر به حساب می‌آید و دادگاه حکم به مفقودالاثرى او می‌دهد، این مدت زمان ۴ سال است. بحث نفقه یکی از مسائل مهم در ایام غیبت شوهر مفقودالاثر است. به این ترتیب زن می‌تواند از مالی که از همسر به جای مانده است خرج زندگی‌ خود و اگر فرزند دارد را بپردازد. اما در مواردی که مرد مالی ندارد تا زن بتواند به کمک آن زندگی خود را بگذارند. به موجب قانون زن باید درخواست عسر و حرج را به دادگاه ارائه کند. که در این صورت حکم طلاق برای وی زودتر صادر می‌شود.

طریقه اثبات فوت شوهر مفقودالاثر

نکته‌ای که در طلاق از شوهر مفقودالاثر اهمیت دارد این است که قانون زمانی حکم طلاق صادر می‌کند که مرد را فوت کرده اعلام کند. طبق قانون مدنی مواردی که مرد فوت شده به‌ حساب می‌آید لیست شده است. موارد زیر از جمله مواردی محسوب می شود که شخص غایب زنده فرض نمی‌شود:
۱) وقتی که ده سال تمام از تاریخ آخرین خبری که زنده بودن شخص غایب را تایید کند گذشته و در انقضاء مدت مذکور سن شخص بیش از ۷۵ سال باشد.
۲) وقتی که فرد جزء نیروهای مسلح بوده و در زمان جنگ مفقود شده است و با گذشت سه سال تمام از برقراری صلح بدون اینکه‌ خبری از او برسد جنگ به پایان نرسیده باشد مدت مذکور ۵ سال از تاریخ ختم جنگ محسوب می‌شود.
۳) وقتی که فرد حین سفر دریایی با کشتی دچار حادثه شده و کشتی غرق یا از بین برود در حالیکه  سه سال تمام از آن حادثه گذشته ‌باشد بدون اینکه از آن مسافر خبری برسد.

البته در خصوص سفر دریایی در قانون زمان‌ های خاصی در نظر گرفته شده است. به این صورت که اگر با اتمام مدت های زیر که مبدأ آن از روز حرکت کشتی به حساب می‌آید کشتی به مقصد نرسیده باشد ‌و در صورت حرکت بدون مقصد به بندری که از آنجا حرکت کرده بازنگردد و از وجود آن هیچ خبری نباشد کشتی از بین رفته محسوب ‌می‌شود.
الف) یک سال برای مسافرت در دریای خزر و آب های خلیج فارس
ب) دو سال برای مسافرت در دریای عمان، اقیانوس هند، دریای احمر، دریای سفید (‌مدیترانه)، دریای سیاه و دریای آزوف
ج)  سه سال برای مسافرت در سایر دریاها
بنابراین اگر کسی در نتیجه هر موردی که در قانون به آن اشاره نشده است، یا حتی در اثر مسافرت با هواپیما مفقود شده باشد وقتی می‌توان حکم فوت فرضی وی را صادر کرد که پنج سال از تاریخ آخرین خبری که از وی رسیده است، بگذرد.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا ...