اشتباه، تصور غلطی است که ممکن است یک فرد از چیزی یا موضوعی داشته باشد و وجود اشتباه در عقد نکاح نیز علی‌رغم اینکه امروزه کمتر شده است، باز هم امکان‌پذیر است.

اشتباه در عقد نکاح یا ازدواج، به معنای تصور نادرستی است که یکی از زوجین در شخصیت یا اوصاف طرف دیگر یا مهریه دارد. این اشتباهات بر حسب اهمیت و اندازه تاثیر آن‌ها در اظهار اراده در عقد نکاح، دارای احکام و آثار متفاوتی هستند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع اشتباهات حقوقی در ازدواج می‌‌پردازیم.

اشتباه در شخصیت یا هویت جسمی

اشتباه در هویت جسمی یا شخصیت طرف مقابل به معنای آن است که شخصی به جای دیگری طرف عقد نکاح قرار گرفته باشد. به عنوان مثال مردی می‌خواهد با زنی که قبلا دیده است ازدواج کند. با این حال عقد ازدواج با شخص دیگری منعقد می‌شود. با این تصور که طرف مقابل همان زنی است که او قبلا دیده است. هر چند امروزه به دلیل اینکه زن و مرد قبل از ازدواج در دوران نامزدی به سر می‌برند، امکان اشتباه در شخصیت یا هویت طرف مقابل بسیار کم شده است.

با این حال هنوز هم تصور غلط زوجین در هویت جسمی زن یا مرد بعد از ازدواج را می‌توان به عنوان عاملی برای بطلان عقد ازدواج تلقی کرد.

اشتباه در اوصاف طرف مقابل

اگر یکی از طرفین عقد نکاح در اوصاف طرف دیگر ( نه شخصیت وی ) دچار اشتباه شود. مانند اینکه زن تصور کند که مرد دارای موقعیت خانوادگی و اجتماعی والایی است یا مرد تصور کند که زن هنر بخصوصی دارد و در حالی‌که این وصف در آن شخص وجود نداشته باشد.

این اشتباه موجب بطلان عقد نکاح نمی‌شود. بلکه فقط برای شخصی که دچار اشتباه در اوصاف زن یا مرد پس از ازدواج شده است، حق فسخ نکاح به وجود خواهد آمد.

با این شرط که وجود اوصاف مذکور ضمن عقد نکاح صریحا شرط شده باشد. یا اینکه عقد نکاح بر مبنای آن واقع شده باشد یا اینکه وجود آن صفت، مبنای عقد نکاح قرار گرفته و از مذاکرات طرفین و اوضاع و احوال قضیه چنین بر می‌آید که وجود آن وصف مقصود طرف مقابل بوده است.

به عنوان مثال هر چند در شروط ضمن عقد نکاح به‌صورت صریح دوشیزه بودن خانم مورد اشاره قرار نمی‌گیرد. با این حال زمانی‌که فردی به خواستگاری دختری می رود، وجود این وصف در دختر خانم بر حسب عرف اجتماعی شرط شده و مورد توافق قرار گرفته است. بر این اساس، اگر پس از عقد نکاح مشخص شود وصف مذکور وجود نداشته است، طرف مقابل حق فسخ عقد نکاح  را خواهد داشت.

به‌علاوه اینکه اگر یکی از زوجین با توسل به وسایل متقلبانه و به‌صورت عمدی موجبات اشتباه دیگری را فراهم نموده باشد. می‌توان از تدلیس یا فریب در ازدواج سخن گفت که در قانون برای آن مجازات هم پیش بینی شده است.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی قانون، حقوق فرزندان حاصل از ازدواج موقت با کیست؟ مطالعه کنید.